Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszych serwisów.
Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.

Szukaj w:
[x]
Prawo
[x]
Ekonomia i biznes
[x]
Informacje i opinie
ZAAWANSOWANE

Panny z „Wesela”

18 marca 2022 | Rzecz o historii | Agnieszka Niemojewska
Portret Zofii Żeleńskiej (z domu Pareńskiej) wykonany przez Wyspiańskiego w 1905 r.
autor zdjęcia: Muzeum Utracone
źródło: Rzeczpospolita
Portret Zofii Żeleńskiej (z domu Pareńskiej) wykonany przez Wyspiańskiego w 1905 r.
Maria Pareńska na obrazie Stanisława Wyspiańskiego z 1902 r. Niemcy zamordowali ją pod Lwowem 4 lipca 1941 r. podczas zbiorowej egzekucji
autor zdjęcia: Muzeum Narodowe Kraków
źródło: Rzeczpospolita
Maria Pareńska na obrazie Stanisława Wyspiańskiego z 1902 r. Niemcy zamordowali ją pod Lwowem 4 lipca 1941 r. podczas zbiorowej egzekucji
Eliza, najmłodsza z sióstr Pareńskich (tu jako nastoletnia dziewczyna na obrazie Stanisława Wyspiańskiego), po latach bezskutecznej walki z nałogami w 1923 r. popełniła samobójstwo
autor zdjęcia: Artepics / Alamy Stock Photo / BEW
źródło: Rzeczpospolita
Eliza, najmłodsza z sióstr Pareńskich (tu jako nastoletnia dziewczyna na obrazie Stanisława Wyspiańskiego), po latach bezskutecznej walki z nałogami w 1923 r. popełniła samobójstwo

121 lat temu, 16 marca 1901 r., odbyła się prapremiera „Wesela”. Obok znanych postaci z krakowskiej elity Stanisław Wyspiański w swej sztuce uwiecznił dwie z sióstr Pareńskich. W życiorysach Marii, Zofii i najmłodszej Elizy jak w zwierciadle odbijają się zmysłowość i liryzm Młodej Polski, ale też dramatyczne wojenne losy polskich rodzin.

W Krakowie na przełomie XIX i XX w. żyło się niespiesznie, „bez niespodzianek, bez ryzyka, bez możliwości”. Ale wówczas do miasta powrócili z zagranicznych wojaży m.in. Stanisław Wyspiański, Lucjan Rydel i Stanisław Przybyszewski. Swe erotyki publikował Kazimierz Przerwa-Tetmajer. To m.in. za sprawą tych twórców nastała epoka Młodej Polski, ożywczy nurt w sztuce i literaturze. W takiej atmosferze przyszło dorastać siostrom Pareńskim – dziewczętom z jednego z salonów artystycznych ówczesnego Krakowa.

Wesele w Bronowicach

Jesienią 1900 r. wydarzeniem towarzyskim w konserwatywnym grodzie Kraka był ślub poety Lucjana Rydla z chłopką Jadwigą Mikołajczykówną. Co prawda nie on pierwszy popełniał taki mezalians, wcześniej bowiem starszą siostrę Jadwigi – Annę – poślubił Włodzimierz Tetmajer. Wszystko to działo się na fali tzw. chłopomanii, bratania się z ludem, ale warto zaznaczyć, że panny owe były posażne i urodziwe. Ślub odbył się 20 listopada w kościele Mariackim, a uroczystości weselne trwały trzy dni – głównie w Bronowicach, w posiadłości starszego z braci Tetmajerów. Takie wesele to świetna okazja, by pokazać światu swoje córki „na wydaniu”.

W jednym z listów Antonina Domańska (autorka powieści dla młodzieży, np. „Historia...

Dostęp do treści Archiwum.rp.pl jest płatny.

Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.

Ponad milion tekstów w jednym miejscu.

Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"

Zamów
Unikalna oferta
Wydanie: 12219

Wydanie: 12219

Spis treści

Zamów abonament